TURO DE BABELO KONTRAU AMIKEJO?
Oczywiście to nie polsku. „Turo de Babelo” oznacza ni mniej ni więcej, tylko biblijną Wieżę Babel, przy budowie której Bóg pomieszał ludziom języki. A „kontrau Amikejo” to w przekładzie „kontra Amikejo”. Chodzi o prawie zapomniane państwo, które istniało na granicy Belgii i Niemiec na początku XX wieku. Wszyscy mówili tam w Esperanto. I w tym właśnie sposobie porozumiewania się młodzi ludzie z warszawskiej Fundacji AVE i ukraińskiej Fundacji Eco-Miłosierdzie nazwali swój projekt.
Znają się od dawna i świetnie ze sobą rozumieją. Zrealizowali już osiem wspólnych projektów, z których każdy zaowocował konkretnym narzędziem edukacyjnym, przybliżającym do siebie Ukraińców i Polaków. Polska grupa to wolontariusze Fundacji AVE, którzy pomagają rozmaitych projektach kulturalnych, kajakowych i społecznych, z kolei podopieczni Eco-Miłosierdzie to mieszkańcy małej Sosnówki koło Lwowa, gdzie mieszkańcy zmagają się z wieloma problemami w związku z zamykanymi kopalniami – jedynymi zakładami pracy. Są też uchodźcy ze wschodniej Ukrainy, którzy tutaj znaleźli przystań i wsparcie Eco-Miłosierdzie.
Świat bez wojen możliwy?
W tym roku młodzi ludzie wzięli na warsztat Esperanto i ideę świata bez wojen. Stworzył je niezwykły człowiek, doktor Ludwik Zamenhof jeszcze jako… uczeń gimnazjum. W Białymstoku, swoim rodzinnym mieście, obserwował zatargi między ludźmi różnych narodowości – Polakami, Żydami, Tatarami, Niemcami, Rosjanami. W wieku 10 lat napisał o tym sztukę teatralną pod tytułem „Wieża Babel, czy tragedia białostocka w 10 aktach” i niedługo później doszedł do wniosku, że kłótnie, swary i wojny między ludźmi wynikają z niemożności porozumienia się. Dlatego wymyślił Esperanto – wspólny język dla wszystkich ludzi.
W sierpniu 2023 roku nad rzeką Wel, przez kilkanaście dni w ramach 3 cykli warsztatów młodzież poznawała hillelizm i homaranizm, uczyła się Esperanto, zagłębiała na różne sposoby kulturę żydowską i tatarską, a przede wszystkim nagrała film niemy o życiu Zamenhofa! Obraz powstał pod okiem znakomitej reżyserki Moniki Rejtner z Teatru Sztuka Ciała oraz operatorów Irka Graffa i Michała Kamińskiego.
Niczym w „Starym kinie”
W tworzenie filmu cała grupa bardzo się wkręciła. – Praca była mega – mówi licealistka Paulina Chaber. – Wszyscy się bardzo zintegrowali i przełamali wszystkie bariery językowe. Tworzyliśmy polsko-ukraińskie grupy – aktorską, scenariuszową, reżyserską, scenograficzną i energia wszystkich uczestników niosła nas niesamowicie! A 15-letni Illia dodaje: – Bawiliśmy się świetnie, nigdy tego nie zapomnę.
Film dostępny jest na you tube oraz pokazywany w szkołach i wszędzie zbiera znakomite recenzje i autentycznie przybliża znaczenie budowania między ludźmi porozumienia oraz umiejętności dialogu. A co ważne – świetnie się przy nim można bawić.
Agata Kowalska-Strycharz: – Film o Zamenhofie jest super!!! Gratuluję ekipie która wymyśliła takie przedsięwzięcie i je zrealizowała.
Ewa Stachowiak: – Cykl "W starym kinie" nie powstydziłby się pokazania tego filmu. Świetni młodzi aktorzy, bardzo dobra muzyka, tempo akcji, cała strona techniczna produkcji. Gratulacje dla twórców i wykonawców!
Beata Brzuzy: – Genialnie zrobimy film, świetni aktorzy, doskonały montaż, piękna muzyka. Gratulacje!!!
Czy Zamenhof pływał kajakiem?
W filmie znajduje się scena podróży Zamenhofa i jego żony do Paryża. Odbywają ją… kajakiem.
– Nie wiemy, czy doktor Esperanto w ogóle pływał kajakiem – śmieje się licealistka Ewa Bogucka – ale my, młodzież z grupy polskiej, bardzo kochamy kajaki.
– Z kolei Eco-Miłosierdzie prowadzi klub rowerowy – dodaje czternastoletnia Tania. – Wycieczki na dwóch kółkach to nasza pasja.
Dlatego każdego dnia oprócz warsztatów i realizacji filmu młodzież jeździła na kilkudziesięciokilometrowe wyprawy rowerowe oraz pływała dzikim Welem, ekstremalną Skrwą Prawą oraz Wkrą i Supraślem. I świetnie się przy tym bawili! Autentyczni zbudowali „przyjacielski team” i myślą już o kolejnych wspólnych przedsięwzięciach.
***
Projekt dofinansowany ze środków Polsko-Ukraińskiej Rady Wymiany Młodzieży z dotacji MEiN.
Projekt współfinansuje m.st. Warszawa.
Projekt współfinansuje Narodowe Centrum Kultury w ramach Polsko-Ukraińskiej Wymiany Młodzieży.
Projekt finansowany przez IKEA i realizowany we współpracy z Fundacją Świętego Mikołaja w ramach programu „Bezgraniczni Przyjaciele”.